Roedd Thomas Milville Raven (1827-1896) yn ffotograffydd arloesol, ac yn offeiriad.
Roedd Thomas Milville yn fab i glerigwr, Thomas Raven, a'i wraig Susannah, Horrocks gynt. Yn amlwg, cafodd ei fedyddio gan ei dad ei hun yn eglwys y Drindod, Preston. Ym 1849, priododd ag Eliza Whitaker yn Padiham, Swydd Gaerhirfryn. Cafodd ei addysgu yng Ngholeg Dewi Sant, Llanbedr Pont Steffan, a chafodd ei ordeinio'n ddiacon yn 1850 ac yn offeiriad yn 1852. Roedd ei guradiaeth gyntaf yn Nhrefaldwyn; dilynodd cyfres o swyddi yn Baxterley yn agos i Atherstone; Lockington; Waldingfield, a Scruton ger Bedale. Yn y pen draw, cafodd ei benodi'n ficer St Gregory Crakehall, pentref yn Nyffrynnoedd Swydd Efrog, yn 1867. Dywedir iddo hefyd adeiladu a chynnal ar ei gost ei hun eglwys gyfagos St Mary Magdalene yn Langthorne.
Ochr yn ochr â hyn, roedd yn ffotograffydd amatur ymroddedig. Daeth o deulu creadigol; roedd un o'i frodyr yn arlunydd ac roedd ei chwaer wedi priodi’r arlunydd Cyn-Raffaëlaidd a'r arlunydd gwydr lliw, Henry Holiday. Ymunodd Raven â Chymdeithas Ffotograffig yr Alban yn 1856 a dechreuodd arddangos ar unwaith, golygfeydd caloteip a phapur cwyr o bensaernïaeth a safleoedd archeolegol yn bennaf.
Dywedodd Raven yn Journal of the Photographic Society, ‘Ar ôl darllen papur gwych Dr Keith ar y broses papur cwyr y penderfynais ei mabwysiadu. Bryd hynny, roeddwn yn byw mewn plwyf gwledig yn Swydd Gaerefrog, ac roedd yn rhaid imi ymdopi ag anawsterau a thrafferthion ffotograffig ar fy mhen fy hun heb gyngor unrhyw un.’ Ym mhroses galoteip William Henry Fox Talbot, amlygwyd papur â gorchudd o ïodid arian yn y camera a'i ddatblygu'n ddelwedd negyddol dryloyw. Yna , gellir defnyddio'r negatif i wneud nifer fawr o brintiau positif trwy argraffu cyswllt syml. Addaswyd hyn gan y broses papur cwyr, a gyflwynwyd gan Gustave Le Grey ym 1851. Roedd y papur wedi'i drwytho â chwyr cyn ei sensiteiddio yn hytrach na gorchuddio cwyr ar y negatif gorffenedig.
Mae gwaith ysgrifennu Raven yn disgrifio profiad ffotograffydd amatur ymroddedig, yn cario, yn ogystal â’i gamera, cyflenwad helaeth o gemegau, darn ychwanegol o wydr llifanedig ar gyfer y ffrâm ffocysu ac un neu ddau ddarn o wydr ar gyfer y sleidiau tywyll. Er bod ei gyfrifon yn gyfarwyddol ynglŷn â ffotograffiaeth, nid ydynt yn datgelu llawer amdano ef ei hunan. Yn benodol, ysgrifennodd am ei deithiau i Ffrainc, gyda chyrchfan yn y Pyrenees yn y pen draw. Cyrhaeddodd ef ac Eliza ym Maul ym mis Rhagfyr 1857. Bryd hynny, roedd merch gyda nhw. Fodd bynnag, ni sonnir amdani naill ai yng Nghyfrifiad 1581 na 1861, neu mewn cysylltiad ag ymweliad diweddarach â Ffrainc. Cyflwynodd Raven nifer sylweddol o olygfeydd papur cwyr o olygfeydd a phensaernïaeth Ffrainc i arddangosfa Cymdeithas Ffotograffig Glasgow yn 1859.
Ar ôl iddo ddychwelyd i Brydain gyda'i hinsawdd oerach, dechreuodd Raven ail-ddefnyddio caloteip, teimlai ei fod ‘heb ei ail’ ar gyfer portreadu tirweddau. Roedd hefyd yn defnyddio'r broses colodion, ffordd o gyflawni arwynebau sensitif ysgafn sy'n aros yn eu lle ar eu cynhalwyr. (Gan fod y deunydd ffotograffig wedi'i orchuddio, ei sensiteiddio, ei ddatgelu a'i ddatblygu o fewn tua 15 munud, roedd angen ystafell dywyll gludadwy ar y dechneg!) Yn anarferol, cynhyrchodd Raven olygfa colodion sych o Gastell Stirling. Roedd ei ddelweddau ar gyfer arddangosfa'r Gymdeithas Ffotograffig yn 1861 yn cynnwys cymysgedd o olygfeydd, portreadau ac astudiaethau penddelwau, gan ddefnyddio technegau papur cwyr a cholodion. Arddangosodd eto yn Arddangosfa Ryngwladol 1865 yn Nulyn. Roedd arddangosfa Cymdeithas Ffotograffiaeth yr Alban yn 1856 hefyd yn cynnwys saith caloteip, wedi'u llofnodi gan ‘E. Raven’ anesboniadwy. Mae hunaniaeth y ffotograffydd yn ansicr, brawd iau Thomas, Eustace, neu ei wraig, Eliza.
Cafodd Raven ei ethol fel aelod o'r Gymdeithas Ffotograffiaeth yn Llundain, ar yr un diwrnod â Julia Margaret Cameron, sef 7 Mehefin 1864. Roedd hefyd yn aelod o Gymdeithas Archeolegol Swydd Efrog ac yn gymrawd Cymdeithas Frenhinol Caeredin. Bu farw yn 1896, yn 68 oed.
Ffynonellau
Obituary notices of ordinary fellows. (1895-6). Proceedings of the Royal Society of Edinburgh. 21, 175. Cyrchwyd ar 21 Hydref 2020 o https://archive.org/details/proceedings2118951897roya/page/174/mode/2up?q=milville+raven
Luminous-Lint. Photography: history, evolution and analysis. (2020). Approved biography for Thomas Milville Raven courtesy of the Metropolitan Museum of Art (Efrog Newydd, UDA). Cyrchwyd ar 22 Hydref 2020 o http://www.luminous-lint.com/app/photographer/Thomas_Milville__Raven/A/
Raven, T.M. (1858). Pau and the Pyrenees, with a slight sketch of a photographic tour made to them through the west of France. .Journal of the Photographic Society. 5(69-86), 104-108. Cyrchwyd ar 22 Hydref 2020 o https://archive.rps.org/archive/volume-5/723845-volume-5-page-54?q=raven
Early photography. (2020). Calotype and other early paper processes. Cyrchwyd ar 22 Hydref 2020 o http://www.earlyphotography.co.uk/site/gloss14.html#gloss_wax
