Trasiedi bersonol yn ysbrydoli sefydliad ar gyfer gofal a chymorth profedigaeth babanod.

Heddiw, yn seremoni raddio Prifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant yn Abertawe, dyfarnwyd Cymrodoriaeth er Anrhydedd i Dr Chantal Lockey i gydnabod ei harweinyddiaeth ragorol a’i gwasanaethau i ofal a chymorth profedigaeth babanod.

Fe wnaeth colled torcalonnus ei merch fach, Marnie, yn ddim ond chwe wythnos oed ysgogi Dr Lockey i helpu teuluoedd eraill sy'n wynebu'r arswyd o golli plentyn. Trwy brofiad personol, sylweddolodd nad oedd teuluoedd yn derbyn gofal profedigaeth digonol gan nad oedd hyfforddiant ar gael i'r rhai sy'n gweithio ar y rheng flaen gyda theuluoedd gan gynnwys bydwragedd, nyrsys, adrannau heddlu, prifysgolion a chynghorwyr. Yn 2007 sefydlodd The Foundation for Infant Loss Training.

Wrth gyflwyno Dr Lockey i’r gynulleidfa, dywedodd yr Athro Elena Rodriguez-Falcon, FREng, Dirprwy Is-Ganghellor: “Profodd Dr Chantal Lockey, gwraig o gryfder a gwydnwch, un o’r trasiedïau mwyaf dinistriol y gall rhiant ei dioddef - colled sydyn ei baban annwyl. Yn wyneb galar dwfn, mae Chantal wedi dod i'r amlwg fel ffagl gobaith, gan ddefnyddio ei phoen i eiriol dros ymwybyddiaeth a chefnogaeth i'r rhai yr effeithir arnynt gan golled babanod”.

“Trwy ei sefydliad, mae Chantal Lockey wedi gweithio’n ddiflino i dorri’r distawrwydd ynghylch colli babanod ac, fel y dywed, mae’r boen o golli plentyn yn arswydus, nid oes unrhyw ffordd i’w wisgo. Mae'n bwysau na ddylai unrhyw riant fyth orfod ei ysgwyddo”.

Wedi’i geni yn Surrey, yr hynaf o bedwar, symudodd teulu Chantal i Bournemouth lle cafodd ei magu yn berson hamddenol, di-ofal, a oedd, yn ei geiriau ei hun, yn “mwynhau bywyd i’r eithaf, wrth ei bodd yn teithio, yn bwyta bwyd neis, a oedd yn ffrind da i lawer, ac yn bwysig, yn berson ifanc nad oedd wedi byw profiadau negyddol yn ei bywyd.

Pan ddaeth yn feichiog yn 23 oed, dechreuodd ei thaith fel unrhyw ddarpar fam arall. Yn anffodus, daeth tro creulon ar ei byd pan fu farw ei babi Marnie o farwolaeth sydyn babanod yn 6 wythnos oed.

Yn hytrach nag ildio i ddyfnderoedd anobaith, daeth Chantal o hyd i gryfder i droi ei galar yn weithredu. Daeth yn eiriolwr dros ymwybyddiaeth o golled babanod, yn benderfynol o sicrhau na fyddai teuluoedd eraill yn dioddef yn dawel, ac yng ngeiriau Chantal, mae’r gwaith hwn ynddo’i hun wedi bod yn brofiad iachaol iddi hi hefyd.

Mae hi wedi rhannu ei stori, gan siarad yn agored am y boen, y torcalon, a’r frwydr i ddod o hyd i ystyr yn wyneb trasiedi. Trwy wneud hynny, mae hi wedi creu gofod diogel i eraill rannu eu profiadau eu hunain, gan feithrin cymuned o gefnogaeth a dealltwriaeth.

Mae Chantal Lockey yn deall nad yw taith iachâd yn un unionsyth. Y mae sawl tro yn y daith ac mae yna eiliadau o gryfder, ac eiliadau o fregusrwydd. Mae hi wedi defnyddio ei llwyfan i ddarparu adnoddau a chefnogaeth i rieni sy’n galaru, gan gynnig achubiaeth mewn cyfnod o dywyllwch llethol.

Yn y 15 mlynedd diwethaf, mae Chantal wedi hyfforddi miloedd o weithwyr gofal iechyd proffesiynol ym mron pob Ymddiriedolaeth GIG, a phrifysgolion sy'n cynnig cyrsiau nyrsio a bydwreigiaeth.

Mae hi hefyd yn gweithio’n helaeth gyda gweithwyr cwnsela proffesiynol, gan gynnig, er enghraifft, hyfforddiant am ddim i’r elusen CRUSE, sefydliad cwnsela gwirfoddol yng Nghymru.

Mae ei rhaglen e-ddysgu wedi'i mabwysiadu mewn nifer o wledydd, gan dderbyn mwy nag 20 o achrediadau sy'n dangos yr angen am yr hyfforddiant ar draws y byd.

Mae Dr Chantal Lockey wedi cael ei chydnabod gyda nifer o wobrau; gan gynnwys Doethuriaeth er Anrhydedd o Brifysgol Swydd Bedford. Mae ganddi ddylanwad ar bolisïau ar golli babanod yn y gweithle; ac mae cannoedd o sefydliadau corfforaethol wedi ceisio ei chyngor a'i hyfforddiant. Mae ei stori wedi cael ei hadrodd dro ar ôl tro, gan helpu i wella cannoedd o rieni mewn profedigaeth.

Parhaodd yr Athro Rodriguez-Falcon “Mae dewrder a phenderfyniad Chantal wedi ysbrydoli unigolion di-ri sydd wedi wynebu colli plentyn. Mae ei stori yn ein hatgoffa bod gobaith hyd yn oed yn nyfnder anobaith. Mae hi wedi dangos ei bod hi'n bosibl dod o hyd i gryfder mewn bregusrwydd, a thrawsnewid poen yn bwrpas.

“Dyma i Chantal, un o’r negeseuon pwysicaf y mae’n gobeithio y bydd ein graddedigion newydd yn ei chymryd o’i stori, “gallwch ddod allan o unrhyw beth, dod o hyd i bwrpas a gwneud newid enfawr.”

“Trwy ei heiriolaeth, mae Chantal wedi helpu i lunio cymdeithas sy’n fwy trugarog a chydymdeimladol tuag at y rhai sy’n profi colled babanod.

“Mae hi wedi chwalu’r stigma sy’n ymwneud â galar, gan annog sgyrsiau agored a darparu rhwydwaith cefnogol i’r rhai mewn angen”.

“Mae ei hymrwymiad diwyro i godi ymwybyddiaeth a chefnogi teuluoedd sy’n galaru yn dyst i’w gwydnwch a’i chariad.

“Yn ei llyfr, Little Wings, mae Chantal yn ysgrifennu am ei hawydd i gadw cofnod o fywyd a marwolaeth Marnie  a dywedodd “Roeddwn i mor ofnus fel y byddai fy atgofion ohoni yn pylu dros amser. Doeddwn i ddim eisiau anghofio.”

“Heddiw, wrth i ni ddathlu gwaith Chantal ar Farwolaeth Sydyn Babanod, rydyn ni hefyd yn dathlu Marnie, y mae ei fywyd byr, a’i marwolaeth, wedi cael effaith anfesuradwy ledled y byd.

Daeth i’r casgliad: “Marnie, wrth i ni ddathlu cyflawniadau dy fam, rydyn ni’n cofio amdanat ti hefyd”.